Feminizidioa

||

Feminizidioa emakumeak emakume izateagatik eta femenino gisa identifikatutako ezaugarriak dituzten pertsonak desagerraraztera bereziki bideratutako indarkerien multzoa da. Haien deuseztatze materiala eta sinbolikoa bilatzen du, baita haiek eremu publikoan nahiz pribatuan duten mugikortasuna eta jokabidea kontrolatzea ere. Askotan, indarkeria feminizida sexu-bitartekoen bidez gauzatzen da, baina ez dira zio sexuala duten krimenak. Indarkeria horren helburua botere hori jendaurrean erakustea da, gizarteari mezu bat bidaliz: gizonek emakumeen gorputzak eta gorputz feminizatuak mendean izatea.

Feminizidioa Latinoamerikako emakumeen erakunde askok eta feminismoak taldean eratutako eta ikusarazitako kontzeptu politikoa da. Emakumeen aurkako indarkeria eta indarkeria hori betikotzen den zigorgabetasuna salatzeko erabiltzen da.

Era berean, egindako krimenak argitzearen edo publikoki salatzearen alde egiten duten pertsonentzako ondorioak daude. Azken feminizidio modu hori bereziki nabarmena da asilo-eskubidearen kasuan, genero-arrazoiengatiko jazarpen modu bihurtzen delako. Gauzak horrela, honako hauek ditugu:

  • Gertatutakoa argitzearen alde egiten duten biktimen gizarte-sareko ahaide eta pertsonen aurkako jazarpena.
  • Giza eskubideen urraketa horien kausak eta ondorioak desagerraraztearen alde egiten duten giza eskubideen defendatzaileen aurkako jazarpena.
  • Gertaera horiek ikertzen eta zabaltzen dituzten kazetarien aurkako jazarpena.
  • Hainbat feminizidio mota bereizten dira. Erailketa bera kasu hauetakoren baten edo gehiagoren ondorioz izan daiteke:

  • Familiakoa: familia bateko kide baten edo batzuen erailketa, biktimaren edo biktimen eta biktimagilearen artean ahaidetasun-harremanak daudenean.
  • Haurrena: neskatoak hiltzea, helduak adinez txikikoarekiko duen ardura-, konfiantza- edota botere-harremana dagoenean.
  • Intimoa: gizon batek egindako erailketa, biktimak gizon horrekin nolabaiteko intimitate-maila edo harreman afektiboren bat eta ahaidetasun-harremanen bat izan duenean, edo gizonak biktimarekin horrelako harremanen bat ezarri edo berrezarri nahi izan duenean.
  • Ez-intimoa: biktimak ezagutzen ez duen gizon batek egindako erailketa, bien artean ez dagoenean inolako harreman afektiborik edo ahaidetasun-harremanik.
  • Loturazkoa: beste emakume bat ez erasotzeko edo ez erailtzeko esku hartu zuten emakumeen erailketak.
  • Estigmatizatutako lanengatik: biktimaren gaitzetsitako okupazioak edo lanak eragindako erailketa (esate baterako, gaueko klubetako zerbitzariak eta dantzariak, eta prostitutak).
  • Sexu-alorreko sistemikoa: bahitu, mutilatu, torturatu eta bortxatu dituzten emakumeen erailketa. Askotan, gorpuak baztertu, bota eta barreiatu egiten dituzte. Indarkeriazko ekintza horiek oso latzak izaten dira, eta gizarte-harreman patriarkalak sustatzen dituzte. Estatuaren zuzeneko edo zeharkako konplizitatearekin gertatzen dira, gertaeren zigorgabetasunaren bitartez eta biktimen familiei eragotziz egia, justizia eta ordaina lor dezaten. Bi azpikategoriatan banatuta daude:
  • Antolatu gabea: eraileek, ustez, behin bakarrik hiltzen dute aldi jakin batean. Ezezagunak izan daitezke, edo biktimaren hurbilekoak edo ahaideak.
  • Antolatua: eraileak feminizida sexualen sare antolatu baten antzera aritu daitezke, hau da, metodo kontziente eta sistematiko bat erabiliz denboraldi luzean eta zehaztugabean.
  • Bestalde, eraso motaren eta delitugileak biktimarekin duen harremana kontuan hartzen badugu, jazarpen-agenteak beste izaera bat du. Horrela, honako hauek ditugu:

  • Biktimarekin harreman afektiboa duten pertsonak (edo harreman afektiboa eduki nahi zutenak)
  • Estatuko ordena-indarrak.
  • Krimen antolatua (gazte-taldeak, narkotrafikoa eta pertsonen salerosketa-sareak), Estatuarekin lotuta egon zitezkeenak edo ez.
  • Print Friendly

    Nabarmendu behar dugu Estatuak izandako esku-hartzea, alde batetik, indarkeria bultzatzeko, indarkeria eragiten duten egileekin ados daudelako, eta, bestetik, indarkeriari aurreko egiteko Estatuak izandako borondate txikia eta eusten dituen egitura patriarkalen bitartez indarkeria iraunarazteko duen papera. Ildo horretan, feminizidioa Estatu-krimena da Estatuko erakundeek eta gizarteak emakumeen bizitza eta giza eskubideak bermatzeko gai ez direlako gertatzen delako. Horri dagokionez, Estatuen erantzukizuna onesteko funtsezko adibide bat Mexikoko kasua da, erantzukizun hori Giza Eskubideen Gorte Interamerikarrak onetsi zuen 2009an, Ciudad Juárezen izandako emakumeen erailketei dagokienez (Badilla, 2008).

    Bibliografia

    • Badilla, A. E. (2008): Femicidio, más allá de la violación del derecho a la vida. Análisis de los derechos violados y las responsabilidades estatales en los casos de femicidio de Ciudad Juárez. IIDH argitaletxea, San José (Costa Rica).

    • CEAR-Euskadi (2013): Beldurrik gabe bizi. Errefuxiatuen Laguntzarako Batzordea Euskadin, Bilbo.

    • CEAR-Euskadi (2009): Genero-arrazoiengatiko jazarpena eta asilo eskubidea: testuinguru globaletik tokiko konpromisora. Espainiako asilo-sistema, emakumeen eta lesbianen, gayen, bisexualen eta transexualen giza eskubideen urraketari dagokionez. Errefuxiatuen Laguntzarako Batzordea Euskadin, Bilbo.