Gizarte-taldea
||
Errefuxiatuaren definizioan ageri diren eta 1951ko Genevako Konbentzioan ezarritako jazarpen-arrazoietako bat da gizarte-talde jakin beteko kide izatea. Espainiako Asilo Legea, 7.1.e) artikuluan, arrazoi hori onesten du, honako termino hauetan: a) talde bateko kideek berezko ezaugarri bat edo ezin alda daitezkeen aurrekari erkide batzuk partekatzen dituztenean; edo beren identitate edo kontzientziarako hain funtsezkoa den ezaugarria edo ustea partekatzen baitute, non ezin zaien eskatu hari uko egitea; b) eta talde horrek identitate bereizia badu dagokion herrialdean, ezberdintzat ikusten baitu hura inguratzen duen gizarteak edo agente jazarleak edo jazarleek.
Asilo-eskubidearen esparruan, berdin dio pertsona horrek gizarte-taldetzat definituko lukeen ezaugarria daukan, edo daukala sentitzen duen, jazarpena gerta baitaiteke jazarpen-ezarleak edo ezarleek esleitzen diotelako.
Gizarte-talde mugatuaren kategoriak genero-arrazoiengatiko jazarpena biltzen du, emakumeek bereziaz pairatzen dutena emakume izateagatik, eta orientazio sexualagatiko edo genero-identitateagatiko jazarpena, heteronormatibitateak ezarritako arauak urratzen dituen lehentasun sexual bat edo genero-identitate bat duten pertsonen aurkakoa.
Espainiako legeriak ez ditu erabat onesten generoagatiko, orientazio sexualagatiko edo genero-identitateagatiko jazarpenak. Uste du berez ez direla nahikoa errefuxiatuaren estatutua emateko eta zehaztu gabeko kontzeptu juridiko bat gertatzearen mende uzten ditu: ‘jatorriko herrialdean nagusi diren zirkunstantziak’.
Berdintasun Legean (3/2007 Lege Organikoa, martxoaren 22koa, emakumeen eta gizonen berdintasun eragingarrirakoa) aurreikusitakoa murrizten du idazkuntza horrek, eta hark, bere hogeita bederatzigarren xedapen gehigarrian, aginduko manu bat hartu zuen barnean orduan indarrean zegoen Asilo Legerako: “3. artikuluaren 1. idatz-zatian xedatutakoa genero-arrazoiengatik jazarpena jasotzeko susmo sendoa dela-eta beren jatorriko herrialdeetatik ihes egiten duten atzerriko emakumeei aplikatuko zaie”. Espresuki onetsi zuen generoagatiko jazarpen batetik ihes egiten duten pertsonak asiloaren babesera bildu ahalko direla.
Interpretazio murriztaile horretatik ondorioztatzen denez, estatu espainolak uste du emakumeen giza eskubidea eta sexu-eskubideak, besteak beste, ez direla funtsezkoak. Horrela, jarrera horrek erakusten digun ikuskeraren arabera, emakumeen eta LGTTBIen giza eskubideak bigarren mailako eskubideak dira, entitate propiorik gabeak. Jazarpen horien onespena jatorriko herrialdea nagusi diren zirkunstantzien mende uztea oztopo ia gaindiezina izan liteke haietatik ihesi espainiar lurraldera iristen diren pertsonentzat. Eskualde horietako giza eskubideen erakundeek eta gizarte-kolektiboek adierazten dutenez, zailtasunak dituzte oraindik beren osotasunean kontuan hartzen ez diren giza eskubideen urraketa batzuk biltzeko, estatuko egiturek eta estatukoak ez direnek ikusezin egiten baitituzte, eta gertatutakoa argitzeko eta egileak auziperatzeko ikerketa egin nahi izateak jazarpen-arriskua onartzea dakarrelako.
Berdintasun Legearen idazkuntzari buruzko oharra: Lege horrek emakume atzerritarrak aipatzen ditu, ez, ordea gizonak, haiek ere genero-arrazoiengatiko jazarpen mota jakin batzuk jasan baditzakete ere. Dena den, Lege horren helburua da emakumeek jasandako diskriminazioa desagerraraztea, eta, hortaz, esan daiteke esplizituki adierazten dituela zein esparrutan emakumeak ez dauden gizonekiko. Horrela, genero-arrazoiengatik jazarritako gizonek asiloaren babeserako aukera dute, testu horren arabera.
Bibliografia
UNHCR (2002): Directrices sobre la protección internacional: ‘Pertenencia a un determinado grupo social’ en el contexto del Artículo 1A(2) de la Convención de 1951 sobre el Estatuto de los Refugiados y/o su Protocolo de 1967.
CEAR-Euskadi (2009): Genero-arrazoiengatiko jazarpena eta asilo eskubidea: testuinguru globaletik tokiko konpromisora. Espainiako asilo-sistema, emakumeen eta lesbianen, gayen, bisexualen eta transexualen giza eskubideen urraketari dagokionez. Errefuxiatuen Laguntzarako Batzordea Euskadin, Bilbo
Errefuxiatuen Estatutuari buruzko 1951ko Genevako Konbentzioa.
Emakumeen eta gizonen berdintasun eragingarrirako martxoaren 22ko 3/2007 Lege Organikoa.
12/2009 Legea, urriaren 30ekoa, asilo-eskubidea eta errefuxiatu-izaera arautzekoa.